متخصص ارتودنسی
ارتودنسیمتخصص ارتودنسی
ارتودنسینکات مهم درباره ارتودنسی که شاید ندانید
نکات مهم درباره ارتودنسی که شاید ندانید
ارتودنسی درمانی مختص دوران نوجوانی نیست و بسیاری از بزرگسالان نیز حتی در سنین بالا از این درمان بهره مند می شوند.پس بهتر است ابتدا کمی در مورد دندان ها توضیح دهیم. دندان ها در بسیاری از افراد در زاویه درست و فاصله مناسب از هم رویش نمی کنند. در بعضی افراد دندان ها ممکن است خیلی نزدیک به هم یا روی هم رویشش پیدا کنند و بدین ترتیب نامرتب و شلوغ خواهند بود.
نکته بعدی به تفاوت سایز فک و دندان ها برمی گردد، یعنی امکان دارد فک کوچک بوده ولی دندان ها بزرگ باشند که دراین صورت دندان ها شلوغ به نظر می رسند. برعکس این حالت هم باعث می شود، بین دندان ها فاصله ایجاد شود.
درمواردی مانند، افتادن و از دست دادن زود هنگام دندان های شیری یا دائمی، برخی از انواع مشکلات پزشکی، تصادف و عاداتی مثل مکیدن شصت دست و... هم می تواند منجر به بروز این اختلالات شود. در آخر اینکه افراد زیادی که دچار نامرتبی دندان هستند گاهی با ظاهر خود مشکل دارند. ارتودنسی به آنها کمک می کند لبخند زیباتری داشته باشند.
ارتودنسی چیست؟
ارتودنسی علم تصحیح روابط نامناسب فک و دندان و جفت و ردیف کردن دندان های نامنظم است. درنهایت، با انجام ارتودنسی مشکلات مربوط به نظم، ترتیب و قرارگیری دندان ها در فک برطرف شده و فرد می تواند با کیفیت بهتری غذا بخورد و از زیبایی بیشتری هنگام صحبت کردن و لبخند زدن برخوردار باشد.
بهترین زمان ارتودنسی چه زمانی است؟
زمانی که ساختمان های صورت در حال رشد هستند، ارتودنسی راحت تر و ساده تر انجام می شود و در زمان کمتری موفقیت بالاتری خواهد داشت.
سن مناسب ارتودنسی در دخترها قبل از ۱۳ سالگی و در پسرها قبل از ۱۵ سالگی است. اگر این زمان سپری شود تصحیح روابط به زمان و انرژی بیشتری نیاز دارد. البته در سنین بالا تر، بیشترین هدف درمان، مرتب کردن دندان ها و در سنین پایین تر بیشترین هدف درمان ارتودنسی، رفع اختلالات فکی و تغییر چهره است.
سن بیمار از این نظر اهمیت دارد که به ما نشان می دهد چه امکاناتی برای درمان ارتودنسی در اختیار داریم. آیا زمانی برای پیش درمانی در اختیارمان است یا خیر؟ یا اصلا چنین درمان هایی ضروری است؟ آیا از فاکتور رشد می توان کمک گرفت یا خیر؟ تمام جواب ها به سن بیمار ختم می شود؛ به همین دلیل بیماران را از نظر سنی دسته بندی می کنیم. البته فراموش نکنید که تا زمانی که دندان در دهان است می توان این درمان ارتودنسی را انجام داد و به قول معروف هیچ وقت دیر نیست.
دوره درمان ارتودنسی چند سال است؟
درمان ارتودنسی به طورمعمول حدودا یک سال ونیم تا ۲سال و نیم طول می کشد، البته به دنبال آن برای حفظ روابط بین دندانی باید تا مدتی از پلاک نگهدارنده استفاده کرد. همانطور که گفته شد، مدت و زمان بستگی به نوع درمان و سن بیمار هم دارد.
درمان های ارتودنسی به چند صورت است؟
به ۲صورت: ۱. ارتودنسی متحرک ۲. ثابت
روش ارتودنسی متحرک به طور معمول برای دختران از ۹ تا ۱۰ سالگی و برای پسران از ۱۰ تا ۱۱ سالگی مناسب است. همچنین درمان از طریق روش ثابت برای دختران ۱۲ تا ۱۳ سالگی(به بعد) و برای پسران ۱۲ تا ۱۴ سالگی(به بعد) انجام می شود.
ارتودنسی متحرک چیست؟
از فک بالا و پایین بیمار قالب گرفته شده و پلاک بالا و پایین ساخته می شود. ارتودنسی متحرک مزیت های خاص خود را دارد؛ از جمله بیمار می تواند هنگام غذا خوردن آن را از دهانش بیرون آورده و بعد از استفاده ازمسواک و نخ دندان دوباره در دهانش بگذارد. این روش ارتودنسی برای افرادی که سن کمتری دارند بهتر است، زیرا علاوه بر مشکلات دندانی، می تواند ناهنجاری های استخوانی فک ها را نیز رفع کند ولی در انجام حرکات دندانی محدودیت دارد.
کدام نوع درمان ارتودنسی ارجحیت دارد؟
هر کدام از این روش های درمانی موارد تجویز خاص خود را دارد. روش متحرک ارتودنسی بیشتر برای بیماران زیر ۱۲ ۱۴ سال کاربرد دارد و بعد از آن به دلیل تثبیت نسبی ساختمان های استخوانی فک ها عملا روش ارتودنسی متحرک تاثیر زیادی دربر نخواهد داشت. برای بیمارانی که بالاتر از این سن هستند معمولا درمان ثابت تجویز می شود تا دندان ها در وضعیتی منظم تر در فک قرار گیرند.
اگر در سنین بالا نیاز به تصحیح وضعیت استخوان فک ها وجود داشته باشد (که در بسیاری از موارد در سنین پایین تر با درمان های معمولی و ارزان تر، ارتودنسی متحرک درمان پذیر هستند). علاوه بر درمان ارتودنسی ثابت، جراحی فک نیز مد نظر قرار می گیرد که توسط متخصص جراحی دهان و فک و صورت انجام می شود.
ارتودنسی ثابت چیست؟
در ارتودنسی ثابت اجزای کوچکی به نام «براکت» توسط مواد دندانپزشکی روی سطح دندان چسبانده می شود و بدون اینکه به دندان آسیبی برساند، توسط سیم ها و کش هایی مخصوص، دندان ها به سمت مورد نظر سوق داده می شود. در این روش ارتودنسی همه این اجزا ثابت بوده و بیمار نمی تواند به صورت دلخواه آنها را از دهان خود خارج کند. این روش معمولا برای درمان های دندانی قابل اجراست، زیرا علاوه بر حرکت دادن دندان ها، ریشه های آنها را هم حرکت می دهد، بنابراین متخصص ارتودنسی کنترلل بیشتری روی دندان ها دارد.
عوارض ارتودنسی چیست؟
بیمارانی که متقاضی درمان ارتودنسی هستند باید بهداشت بسیارخوبی داشته باشند، چون در شرایط قرارگیری پلاک های متحرک و به خصوص براکت و سیم های ثابت رعایت بهداشت دهان مشکل تر می شود و اگر بیمار دقت و تمرکز کافی در رعایت بهداشت خود نداشته باشد، دندان ها زیر براکت و سیم های ارتودنسی به سرعت دچار پوسیدگی می شوند.
مشکل بعدی احتمال برگشت درمان است. به اصطلاح «برگشت» بخشی جدایی ناپذیر از درمان ارتودنسی است. این وضعیت درصورتی که بیمار دستور متخصص را برای استفاده منظم از پلاک های نگهدارنده بعد از درمان ثابت نادیده بگیرد یا در بیمارانی که توسط دندانپزشک غیرمتخصص ارتودنسی درمان شده اند، مشاهده می شود.
مطالب مرتبط:
ارتودنسی، از عوامل ایجاد تا درمانی فراگیر
ارتودنسی، از عوامل ایجاد تا درمانی فراگیر
گاهی نظم و ارتباط صحیح بین دندانها و دو فک به دلایل مختلفی برقرار نشده یا در هنگام رویش دندانها به دلایل به‌وجود آمدن اختلالات در مسیر طبیعی و صحیح رویش دندانها دستخوش تغییر نامطلوب شده، در نتیجه آن مشکلات و ناهنجاری‌هایی ایجاد می‌شود که رفع آنها نیاز به انجام درمان‌های ارتودنسی و ارتوپدی دو فک دارد.
ماهیت ارتودنسی
ارتودنسی یعنی منظم کردن دندانها و برقراری رابطه صحیح بین دندانها و دو فک به نحوی که بتوانند وظایف خود را در سلامتی کامل و به‌خوبی انجام دهند.
در مواردی که دندانهای شخصی کج و معوج و نامرتب هستند یا دندانهای یکی از دو فک بیش از حد بیرون زده است، نیاز به درمان‌های ارتودنسی احساس می‌شود. از طرفف دیگر در مواقعی که یکی از دو فک بالا یا پایین بیش از اندازه کوچک یا بزرگ یا فاصله بین دندانها زیاد است، ارتودنسی راه حل مناسبی برای رفع این نقایص به شمار می‌رود.
همچنین متخصصان ارتودنسی به افرادی که هنگام باز و بسته کردن دهان، فک پایین شان به سمت راست یا چپ منحرف می‌شود یا هنگام بستن دهان، تعدادی از دندانهای جلوی دهان آنان به هم نمی‌رسند و نمی‌توانند با هم تماس و ارتباط برقرار کنند، درمان‌های ارتودنسی را پیشنهاد می‌کنند. در مواردی هم که کودکان در سنین بین 6 تا 12 سالگی که سن تبدیل دوره دندانهای شیری به دندانهای دائمی است و اصطلاحاً به آن «دوره دندانی مختلط» گفته می‌شود به دلایل مختلفی از قبیل افتادن دندانهای شیری و رویش دندانهای دائمی، دچار اختلال و نامرتبی می‌شوند که می‌بایست به منظور بررسی و اصلاح روند رویش دندانها به متخصص ارتودنسی مراجعه شود.
بهترین درمان ارتودنسی
قرار نگرفتن صحیح دندانها و دو فک باعث ایجاد صورت نازیبا و گاه امتناع بیمار از پرداختن به فعالیت‌های اجتماعی، نشاط و خنده شده، گوشه‌گیری و انزوا را در فرد به همراه دارد و در نهایت سبب ایجاد مشکلات روانی در او و تشدید آنها می‌شود.
از سوی دیگر به دلیل آنکه تمیز کردن دندانهای نامرتب و برداشتن پلاک دندانی ارتودنسی از روی سطوح مختلف دندانها بسیار مشکل است، پوسیدگی‌های دندانی و حتی بیماری‌های لثه نیز در این افراد بیشتر دیده می‌شود.
خوشبختانه امروزه درمان‌های ارتودنسی با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی در سنین مختلف انجام می‌شود و به نتایج مطلوب هم می‌رسد. با توجه به افزایش سن مراجعه‌کنندگان برای انجام ارتودنسی و فراگیر شدن این نوع از درمان و از سوی دیگر پیچیدگی‌های بالای درمانی برخی از بیماران، وجود ارتباط مقابل بین رشته ارتودنسی و سایر رشته‌های دندانپزشکی مانند پروتز و جراحی فک و صورت اجتناب ناپذیر است.
امروزه استفاده از ابزارهای جدید در ارتودنسی، نقش مهم و بسزایی را در درمان ایفا می‌کنند و یکی از این ابزارها که دردهه اخیر ابداع شده و مورد استفاده قرار گرفته، «مینی ایمپلنت‌های ارتودنسی» هستند که در ایران نیز همگام با سایر کشورها توسط متخصصان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مطالب مرتبط:
ارتودنسی به قیمت از دست رفتن سلامتی
ارتودنسی به قیمت از دست رفتن سلامتی
روش‌های درمان برای ردیف‌کردن دندانها
برای ردیف‌کردن یا ردیف نشان‌دادن دندانها دو راه درست و نادرست وجود دارد: روش صحیح درمان، ارتودنسی است که با حرکت‌دادن تاج و ریشه دندان به موقعیت صحیح انجام می‌شود. در این درمان، مشکل به‌صورت صحیح برطرف شده و دندانها با حفظ سلامتی‌شان ردیف می‌شوند. (اینکه این درمان ارتودنسی توسط چه کسی انجام شود، در ادامه در بخش مربوط به آن بحث خواهیم کرد.) در روش دوم ردیف‌کردن دندان، حرکتی در دندانها انجام نمی‌شود، بلکه با تراشیدن یا اضافه‌کردن مواد همرنگ، دندانها به ظاهر ردیف‌شده به نظر می‌رسند. ایراد اصلی این روش آن است که فرد قسمتی از بافت سالم دندان خود را از دست می‌دهد که هیچ‌گاه نمی‌تواند آن را به دست آورد. از طرف دیگر این درمان فرد را مشتری دایمی دندانپزشکی خواهد کرد، چراکه به‌طور مکرر دچار تغییر رنگ دوره‌ای یا مشکلات لثه و دندان خواهد شد. در این روش ردیف‌کردن دندان که همراه با تراشیدن و افزودن مواد ترمیمی است، معمولا بخشی از قسمت بیرون‌زده تاج دندان که شامل بخش بسیار مهم و نازک دندان یعنی مینای دندان است، تراشیده می‌شود و در قسمت فرورفته مواد همرنگ دندان افزوده می‌شود تا سطح دندان صاف به نظر برسد. تراشیدن بافت سالم دندان و اضافه‌کردن مواد ترمیمی همرنگ به دندان و افزایش ضخامت آن هر دو برای دندان و بافت‌های نگهدارنده آن مخرب بوده و مشکلاتی را در پی خواهد داشت که پایانی ندارد. توصیه ما این است که حتی اگر تمایل به درمان ارتودنسی ندارید برای پیشگیری از به‌خطرافتادن سلامت دندان‌هایتان از این درمان‌ها هم استفاده نکنید.
چرا نیاز به درمان ارتودنسی است؟
سلامت دندانی بهتر، پیشگیری از بروز بیماری‌های لثه، کارایی بهتر دندانها در جویدن و تکلم، زیبایی بیشتر و افزایش اعتمادبه‌نفس مهم‌ترین دلایل انجام ارتودنسی هستند. هرچند مهم‌ترین دلیل ایجاد پوسیدگی و ناراحتی لثه میکروب‌ها هستند و رعایت کامل بهداشت دهان و دندان می‌تواند مانع از فعالیت این میکروب‌ها شوند، ولی مهارت و آشنایی افراد برای انجام این اقدامات یکسان نیست. اگر به دلیلی سطحی از دندان درست تمیز نشود خطر بروز پوسیدگی و ناراحتی لثه آن را تهدید خواهد کرد. دندان‌هایی که به‌صورت کج‌روی هم قرارگرفته‌اند و دسترسی مناسبی برای تمیزشدن ندارند، می‌توانند پناهگاه‌های بیشتری برای میکروب‌های ایجادکننده پوسیدگی و ناراحتی لثه فراهم کنند. مشکل مضاعف این است که در این موارد امکان دسترسی برای ترمیم صحیح ناحیه توسط متخصص ارتودنسی وجود نداشته و عملا شکل نامناسب ترمیم ایجادشده پناهگاه دیگریی برای فعالیت میکروب‌ها و تشدید بیماری خواهد بود. در افرادی که رابطه دندانی صحیح وجود ندارد، عملکرد جویدن تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد. در ناهنجاری‌های خفیف تاثیرپذیری ناچیز ولی در ناهنجاری‌های شدید مثل به‌هم‌نرسیدن دندانها عملکرد جویدنی دندانها تا حد زیادی مختل شده و لازم است بیمار تلاش زیادتری برای جویدن داشته و از خوردن بعضی غذاها اجتناب کند. عدم جویدن کافی غذاها، هضم آنها را در دستگاه گوارش دچار مشکل می‌کند. در تکلم صحیح نحوه قرارگیری دندانها برای ادای برخی از حروف مثل «ش»، «س»، «ف» و «و» اهمیت زیادی دارد. قرارگیری صحیح دندانها امکان کنترل خروج هوا در حد مناسب برای تلفظ صحیح حروف را فراهم می‌کند. در مواردی که اختلالات گفتاری وجود دارد رفع موانع فیزیکی و ایجاد رابطه صحیح دندانی بخشی از درمان ارتودنسی را تشکیل می‌دهد. زیبایی دندانها خواسته قریب به اتفاق افرادی است که برای درمان ارتودنسی به ما مراجعه می‌کنند. حتی اگر فرد از نظر عملکرد دندانی یا سلامت دندانی تقاضای درمان ارتودنسی داشته باشد، با شروع درمان ارتودنسی، زیبایی دندانها را هم به خواسته خود اضافه می‌کند. تحقیقات معتبر دانشگاهی در دنیا، تاثیرات مثبت درمان ارتودنسی را در دوره‌ای از زندگی که اهمیت آن زیادتر است، تایید می‌کنند. به‌طور مثال افزایش زیبایی چهره در سنین ازدواج تاثیر مثبتی در نوع و کیفیت ازدواج داشته است.
چه کسی صلاحیت انجام درمان ارتودنسی را دارد؟
برای فردی که بیماری قلبی دارد، آیا مراجعه به پزشک عمومی یا پزشک متخصص در سایر رشته‌ها صحیح است؟ بدیهی است که بهترین فرد برای درمان یک مشکل قلبی، متخصص قلب است. بنابراین بهره بردن از مزایای درمان ارتودنسی هنگامی میسر است که درمان توسط فرد صحیح که در این رشته تحصیلات تخصصی دارد، انجام شود. به‌دلیل ماهیت پیچیده درمان ارتودنسی در ارتباط با کارکردن با رشد و استخوان، این رشته اولین رشته تخصصی تاسیس‌شده در تخصص‌های دندانپزشکی و حتی قبل از تاسیس رشته جراحی بوده است. این به این معنا است که افراد برای فعالیت در این رشته باید پس از کسب تخصص و مهارت کافی مبادرت به درمان ارتودنسی کنند. این افراد کسانی هستند که پس از طی دوره دندانپزشکی به‌مدت شش سال در دانشگاه‌ها و اخذ درجه دکترا در امتحان ورودی تخصصی شرکت می‌کنند و از بین افراد شرکت‌کننده، افراد با رتبه ممتاز در دوره تخصصی رشته ارتودنسی پذیرفته می‌شوند. این افراد با طی دوره سه تا چهارساله در دانشگاه‌های معتبر به‌عنوان متخصص ارتودنسی شناخته می‌شوند که در امتحاناتت بورد تخصصی شرکت کرده و با اخذ درجه بورد تخصصی به بالاترین سطح تحصیلی در این رشته نایل می‌شوند. متاسفانه به‌دلیل عدم‌امکان کنترل درمان ارتودنسی توسط نهادهای نظارتی، ممکن است برخی از دندانپزشکان عمومی یا دندانپزشکان متخصص در رشته اطفال به بهانه شرکت در دوره‌های کوتاه‌مدت غیرمجاز داخلی یا خارجی، مبادرت به انجام درمان ارتودنسی کنند که به‌دلیل عدم دانش و مهارت کافی، نه‌تنها به خودشان و بیمار بلکه به حرفه ارتودنسی صدمه می‌زنند. عدم آگاهی بخش بسیار بزرگی از جامعه از این مسایل باعث می‌شود افراد زیادی خاطره خوبی از درمان ارتودنسی توسط این افراد نداشته باشند. برای درک بهتر موضوع لازم است بدانید در کشورهای پیشرفته غربی، فروش محصولات ارتودنسی به افراد غیرمتخصص ارتودنسی ممنوع است.
عوارض انجام درمان ارتودنسی کدام است؟
مثل همه درمان‌هایی که در پزشکی و سایر حرفه‌های وابسته انجام می‌شود، درمان ارتودنسی هم بدون عوارض جانبی نیست. در صورتی‌که درمان توسط متخصص ارتودنسی و به‌طور صحیح انجام شود، این عوارض بسیار محدود و قابل چشم‌پوشی است. آنچه که به‌عنوان عوارض درمان ارتودنسی در جامعه مطرح است، عمدتا مربوط به عوارض درمان‌هایی است که توسط افراد فاقد صلاحیت انجام شده. درمان ارتودنسی توسط افراد غیرمتخصص ارتودنسی می‌تواند آمار عوارض و شدت آن را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش دهد که به‌طور کلی به موارد زیر خلاصه می‌شود:
خطای درمان‌کننده: اگر فرد درمان‌کننده در این حیطه تخصص نداشته باشد، امکان بروز خطا در مرحله تشخیص، طرح درمان، انجام درمان و نگهداری نتایج درمان ارتودنسی وجود دارد. متاسفانه این خطاها شایعترین و غیرقابل‌جبران‌ترین مشکلاتی هستند که در درمان‌های ارتودنسی در جامعه دیده می‌شوند. این خطاها عمدتا مربوط به عدم توانایی در برآورده‌کردن انتظارات بیمار، کشیدن نادرست دندان، به‌هم‌‌زدن نیمرخ بیمار، تبدیل‌کردن بیماری که با ارتودنسی قادر به بهبود وضعیت بوده، به بیماری که نیاز به جراحی فک دارد، پوسیدگی دندان به‌دلیل عدم توانایی در کنترل بهداشت دهان بیمار و بیماری‌های لثه و کوتاه‌شدن ریشه دندانها به‌دلیل اعمال نیروی نامناسب است. افرادی که دارای تخصص ارتودنسی هستند، علاوه بر قید کلمه متخصص ارتودنسی در تابلو، در مهر نظام‌پزشکی خود نیز همین کلمه را دارند. بررسی کامل‌تر تخصص و تجربه فرد با بررسی مدارک تخصصی فرد در سایت نظام‌پزشکی امکان‌پذیر است.
عدم درک انتظار بیمار یا انتظارات نادرست بیمار: یکی از مهم‌ترین مسایل، شرح دقیق خواسته بیمار یا والدین بیمار است. اگر خواسته بیمار به‌طور صحیح ذکر نشود یا فرد درمان‌کننده مهارت لازم برای استخراج انتظار واقعی بیمار را نداشته باشد، امکان رسیدن به نتیجه مطلوب کاهش می‌یابد. یکی از محدودیت‌های درمان ارتودنسی آن است که برداشت افراد از زیبایی، نسبی است، به‌طوری که یک خصوصیت در افراد، زیبایی متفاوتی را تداعی می‌کند. بنابراین کشف موضوع و امکان رسیدن به نتیجه‌ای که بتواند انتظارات واقعی بیمار را تامین کند، اهمیت زیادی دارد. گاهی محدودیت‌هایی در درمان ارتودنسی افراد وجود دارد که امکان رسیدن به نتایج ایده‌آل را ناممکن می‌کند. این مساله به نوع ناهنجاری، مهارت درمان‌کننده، ماهیت متفاوت پاسخ‌های درمانی در افراد و همکاری بیمار ارتباط دارد. کشف این محدودیت‌ها در ابتدای درمان و آگاه‌کردن بیمار صرفا با تجربه و دانش متخصص ارتودنسی امکان‌پذیر است.
خطر پوسیدگی و بیماری‌های لثه: با وجود وسایل ارتودنسی در دهان، امکان گیرکردن مواد غذایی در اطراف وسایل ارتودنسی بیشتر شده و به تعداد پناهگاه‌های باکتری‌ها افزوده می‌شود، بنابراین بهداشت دهان و دندان اهمیت بسیار زیادی دارد. عدم رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان که شامل استفاده از مسواک، نخ‌دندان و برس بین دندانی برای بیماران ارتودنسی است، می‌تواند باعث بروز پوسیدگی دندان، ناراحتی لثه یا تغییررنگ دندانها شود. نگرانی عمده بیماران ارتودنسی از پوسیدگی در زیر وسایل ارتودنسی است، در صورتی‌که این نواحی خطر پوسیدگی بالایی نداشته و تنها اطراف آنهاست که با تجمع مواد غذایی در این نواحی و عدم رعایت بهداشت صحیح، خطر بروز پوسیدگی جدی می‌شود. متخصصان ارتودنسی با درک اهمیت موضوع، نخستین اقدامی که در هر جلسه ویزیت انجام می‌دهند کنترل وضعیت بهداشت و ارایه آموزش‌های لازم است.
برگشت درمان ارتودنسی: برگشت درمان‌های ارتودنسی در دو گروه کلی به مشکلات فکی و جابه‌جایی دندانها تقسیم می‌شود. مشکلات فکی درمان‌شده در دوران رشد با اتمام دوره رشد تغییری پیدا نمی‌کنند. این درمان‌ها معمولا زمانی انجام می‌شوند که بلافاصله بعد از آن درمان ارتودنسی ثابت انجام شود تا کنترل مناسب برای پیشگیری ازز خطر برگشت صورت گیرد. با بالغ‌شدن فرد امکان تغییر در شکل کلی فک بالا و پایین در جهت مثبت یا منفی، کاهش قابل‌ملاحظه‌ای پیدا می‌کند. حرکت و جابه‌جایی دندان‌هاا درتمام سنین قابل‌انجام است. درمان صحیح و کامل ارتودنسی در 95درصد موارد برگشت عمده‌ای ندارد، ولی تغییرات بسیار خفیف بعد از درمان ارتودنسی لازم و بخشی از روند تکاملی است.
تحلیل یا کوتاه‌شدن طول ریشه: هرچند احتمال تحلیل و کوتاه‌شدن ریشه در بیماران ارتودنسی بسیارکم و بین سه تا پنج درصد موارد است، ولی آگاهی از این مساله ضروری است. حرکت دندانها در استخوان با توجه به مکانیسم تحلیل و تشکیل استخوان شکل می‌گیرد. در این فرآیند ممکن است در مقیاس میکروسکوپی، قطعات میکروسکوپیک ریشه هم برداشته شده و مجددا ساخته شوند. اگر شرایط زمینه‌ای خاصی مثل بیماری آسم یا سابقه ضربه، شکستگی دندانی یا اعمال نیروی ارتودنسی غلط وجود داشته‌باشد، این مساله توجه بیشتری می‌طلبد.
مدت‌زمان درمان: ممکن است طول دوره درمان از آن چیزی که پیش‌بینی شده، طولانی‌تر شود. درمان معمول ارتودنسی که به‌طور صحیح و کامل انجام می‌شود، در اغلب موارد بین 18 تا 24 ماه خواهد بود. عمده‌ترین دلایل افزایش دوره درمان، ملاحظه‌کاری و احتیاط در طرح درمان ارتودنسی، بیماری‌های زمینه‌ای و عدم همکاری بیمار در مراجعه منظم و اجرای دستورات یا شکستگی وسایل طی درمان ارتودنسی است. در این صورت ممکن است از کیفیت نهایی درمان نیز کاسته شود.
مطالب مرتبط:
ارتودنسی متحرک چیست و در چه مواردی کاربرد دارد؟
ارتودنسی متحرک چیست و در چه مواردی کاربرد دارد؟
بطور کلی درمان های ارتودنسی بر حسب نوع دستگاهی که ارتودنتیست به کار می گیرد به دو نوع اصلی، ارتودنسی ثابت (Fix) و ارتودنسی متحرک (Removable) تقسیم می شوند. در ارتودنسی ثابت، وسایل روی دندان ها چسبیده و بیمار نمی تواند آنها را از دهان خود بیرون آورد. در این نوع ارتودنسی، ارتودنتیست می تواند هر دندانی را که روی آن وسیله نصب شده است را در هر سه جهت جابجا نماید. در ارتودنسی ثابت به تکمه ها وقطعاتی که روی دندان می چسبد، براکت می گویند و در واقع این براکت استت که نیروی سیم های ارتودنسی را به دندان وارد کرده و آن را به حرکت در می آورد.
در درمان هایی که ارتودنتیست از وسایلی استفاده می کند که بیمار می تواند آنها را ازدهان خود خارج کند به اصطلاح ارتودنسی متحرک به کار رفته است. درمان به کمک ارتودنسی متحرک، در مواقعی صورت می پذیرد که کودک در سنین پایین بوده و دارای دندان های شیری و یا ترکیبی از دندان های شیری و دائمی است و متخصص ارتودنسی باا هدف انجام اقدامات پیشگیرانه و یا کمک به اصلاح روند رشد از این وسایل استفاده می کند. البته در افراد بزرگسالی که جابجایی و حرکت محدودی از دندانها نیاز باشد نیز اینن دستگاهها ممکن است بکار گرفته شوند. در ارتودنسی متحرک حرکت دندان ها بسیار محدود بوده و تسلط ارتودنتیست روی دندان ها نسبت به ارتودنسی ثابت کمتر است. در بین مردم گاها" به دستگاه های ارتودنسی متحرک، "پلاک" نیز گفته می شود.
می توان از موارد زیر بعنوان شایعترین موارد استفاده از ارتودنسی متحرک نام برد:
- اگر یک یا تعداد معدودی از دندانهای کودک در مسیری نابجا روییده باشند به نحوی که در صورت تداوم این جهت رویشی، اختلالات بعدی شدیدتری به دیگر دندان ها تحمیل گردیده و یا حتی منجر به انحراف رشد استخوان های فک کودک شوند،متخصص ارتودنسی با تهیه یک دستگاه ساده متحرک ارتودنسی به آن دندان ها نیرو اعمال کرده و مسیرر رویش آنها را اصلاح می کند.
اگر کودک دارای عادت غلط دهانی مانند مکیدن لب و یا انگشت بوده و یا دائما" زبان خود را به سمت دندان های جلویی می برد به نحوی که این دندان ها در حالت عادین می توانند به هم نمی رسند، متخصص ارتودنسی با استفاده از دستگاه های ارتودنسی متحرک می تواند به کودک کمک نماید تا از گسترش این عادت ها جلوگیری نماید. به اینن دستگاههای متحرک به اصطلاح، "عادت شکن" می گویند.
اگر کودکی زود تر از موعد مناسب یک یا تعدای از دندان های شیری خود را به هر دلیل از دست داده باشد، به نحوی که تا زمان رویش دندان های دائمی وی مدت نسبتا" طولانی باقیمانده باشد، ارتودنتیست می تواند با کمک دستگاه های ارتودنسی متحرک ویژه، فضای این دندان ها راحفظ نموده و باعث شود که دندان های مجاور ناحیه بیی دندانی سر جای خود بمانند و مکان رویش دندانهای دائمی حفظ شوند. به این دستگاه ها به اصطلاح " فضا نگهدارنده" می گویند. اگر کودک از این دستگاه ها استفاده نکند،، دندان های شیری مجاور ناحیه بی دندانی حرکت کرده و جای خالی را پر می کنند و در واقع باعث نهفتگی دندان دائمی می شوند.
اگر در کودکی هر یک از فکین، از رشد طبیعی برخوردار نبوده و والدین ببینند که یکی از فکین جلو و یا عقبتر از دیگری است، متخصص ارتودنسی می تواند با استفاده از دستگاههای متحرک ویژه ارتودنسی، نسبت به اصلاح مسیر رشد استخوانی فکین کودک اقدام نموده و شدت عارضه را کاهش دهد.این نوع درمان در دوره زمانی خاصی از زندگی کودک در محدوده نزدیک به بلوغ وی قابل انجام است. اگر این دوره زمانی طلایی و مهم از دست برود، برای درمان مشکلاتا سکلتالی و استخوانی تنها راه علاج، درمان های جراحی است. به این نوع دستگاه های ارتودنسی متحرک که ماهیت درمان های پیشگیرانه ارتوپدی را دارند به اصطلاح "دستگاه های فانکشنال و یا کاربردی" می گویند.
مطالب مرتبط:
دیمون؛ تازه ترین تکنیک ارتودنسی
دیمون؛ تازه ترین تکنیک ارتودنسی
ارتودنسی یا مرتب کردن دندان ها هم مثل خیلی از اقدامات درمانی، دردسر‌های خودش را دارد. بعضی ها از دشواری تحمل دستگاه های بزرگ ارتودنسی روی صورت و چانه شان گله دارند و بعضی ها هم دوست ندارند وقتی می خندند، برق فلز‌ها لبخند‌شان را بپوشاند. تحلیل ریشه و لقی دندان ها هم از عوارض محتمل پس از مرتب کردن دندان هاا است.
بعضی ها هم از رفت و آمد‌های تمام نشدنی به مطب شاکی هستند. اما اخیرا روشی به دنیای ارتودنسی معرفی شده که این دردسر‌ها را ندارد و می توانید در حالی که شما در حال مرتب کردن دندان های تان هستید، با خیال راحت لبخند بزنید؛ بدون این که از بابت ظاهر کش های رنگی و فلزات نگینی شکل روی دندان های تان نگران باشید. این سیستم جدید، رفت و آمد‌های شما را به مطب نیز کمتر می کند؛ چرا که در کوتاه ترین زمان ممکن، شما به نتیجه دلخواه تان می رسید. ارتودنسی دیمون (DAMON) نام اینن سیستم جدید است.
تکنیک ارتودنسی دیمون، 3 کلید اصلی برای موفقیت خود در روی بیماران دارد و طراحان این سیستم همین 3 کلید را علت اصلی کوتاه تر شدن زمان درمان، پایداری نتایج، راحتی بیشتر و دستیابی به نتایج سریع تر و پایدار‌تر می دانند:
نخست این که در این سیستم دیگر خبری از آن کش های رنگارنگی که هر بار به سیم ها و براکت های ارتودنسی شما وصل می کنند نیست، بنابراین شما بدون نگرانی از بیرون افتادن این کش های رنگی هنگام لبخند زدن می توانید لبخندی زیبا را تجربه کنید.
براکت های ارتودنسی در این سیستم به گونه ای طراحی شده اند که یک جفت و بست باز شونده دارند که به راحتی می توان سیم را با باز کردن چفت درون براکت جای داد و سپس چفت براکت را دوباره بست.
کلید دوم موفقیت ارتودنسی به روش دیمون این است که سیستم های ارتودنسی که در آن استفاده می شوند، دارای حفاظت بالایی هستند و به گونه ای ساخته شده و شکل داده شده اند که دندان ها را به سرعت حرکت داده و نیاز به تنظیم کردن کمتری دارند به همین دلیل است که لازم است کمتر در حین درمان ارتودنسی به مطب دندانپزشکی برای تنظیم سیم ها و براکت ها مراجعه کنید.
مزیت سوم تکنیک ارتودنسی دیمون این است که اگر برای ردیف کردن دندان های تان از این روش استفاده کنید، دیگر لازم نخواهد بود که برای به دست آوردن فضای کافی در فک تان یک یا تعدادی از دندان های تان را بکشید و یا دندانپزشک مجبور نخواهد بود برای به دست آوردن فضا، درز وسط فک بالای شما را با اعمال نیرو‌های سنگین در زمان کوتاه، باز کند تا اندازه قوس دندانی تان بزرگ تر شود.
سیستم ارتودنسی دیمون به گونه ای طراحی شده است که شما به آسانی بتوانید اطراف سیم ها و براکت ها تمیز کنید در حالی که در روش های معمول، پلاک های میکروبی اطراف کش ها، براکت ها و سیم های ارتودنسی جمع می شوند و رعایت بهداشت دهان را به ویژه برای کودکان کم سن و سال دشوار خواهند کرد.
تا کنون یک میلیون نفر در کشو‌های اروپایی و آمریکایی از سیستم ارتودنسی دیمون برای مرتب کردن دندان های شان استفاده کرده اند، افزایش اعتماد به نفس، راحتی، درد کمتر و حفظ تناسب های صورت در حین درمان ارتودنسی، از مزیت هایی است که استفاده کنندگان از این سیستم برای آن برشمرده‌اند ولی به نظر می رسد بهترین مزیت آن برای بیماران، راحتی تمیز کردن دهان و دستگاه های ارتودنسیدر این روش بوده است.
در این روش طول درمان ارتودنسی حدوداً 6 ماه کاهش می یابد و این نیز یکی از امتیازاتی است که مردم به " دیمون " می دهند.
از آن جایی که در این روش نیرو‌های سبک بر دندان ها وارد می شود، اکثر بیماران می گویند که در طول درمان ارتودنسی یا مقدار کمی درد و ناراحتی را تجربه کرده اند و یا اصلاً چنین مشکلاتی را احساس نکرده اند.
خیلی از پدر و مادر‌ها دوست ندارند قبل از شروع درمان ارتودنسی تعدادی از دندان های کودک شان برای به دست آوردن فضا، کشیده شود، در تکنیک دیمون از آن جایی که حرکت دندان ها و تغییرات استخوانی هماهنگ با هم رخ می دهند نیازی به کشیدن دندان ها نیست فقط در تعداد کمی از افراد برای حفظ زیبایی نیم رخ در آینده و حفظ تقارن و بالانس اجزای صورت شاید کشیدن دندان لازم شود. بنابراین در این موارد نیز کشیدن دندان برای به دست آوردن فضا در فک انجام نمی گیرد و بلکه فقط برای حفظ زیبایی صورت و لبخند، انجام می شود.
دستگاه هایی مانند " چانه بند " و غیره که بر روی صورت، چانه و یا سر وگردن بچه ها تکیه دارند، در ارتودنسی کودکان بسیار استفاده می شوند که به ویژه برای پسر‌بچه های شیطان خطر‌آفرین است و می تواند موجب پارگی صورت آن ها حین ورزش و بازی شود و یا شاید دختر‌های کوچک نیز آن را دلیلی برای نازیبا کردن چهره خود بدانند، سیستم " ارتودنسی دیمون " از این جهت نیز کودکان را رها کرده است چون در صورت استفاده از این سیستم، دیگر نیازی به استفاده از دستگاه های ارتودنسی خارج دهانی نخواهد بود. در سیستم دیمون از سیستم های هوشمندی استفاده می شود که در دمای بدن فعال می شوند. این سیستم های هوشمند نیرو‌هایی در محدوده صحیح و کنترل شده اعمال می کنند.
چه قدر خرج برمی دارد؟
حتماً پرسش بعدی که به ذهن تان خطور می کند، این باشد که ارتودنسی با این روش چه قدر آب می خورد. حقیقت این است که دندانپزشک پس از معاینه دهان شما و وضعیت دندان های تان، هزینه کلی درمان ارتودنسی را محاسبه خواهد کرد. هزینه ای که باید بپردازید به روشی که قرار است برای مرتب کردن دندان های تان استفاده شود و مدت زمان درمان و ... بستگی دارد.
در حال حاضر در کشورهای اروپایی و آمریکایی هزینه مرتب کردن دندان ها با این روش، مشابه سایر روش های قدیمی تر است ولی در کشورمان ارتودنسی با این روش کمی گران تر از روش های معمولی است که این هزینه بالاتر به مزیت های بیشتر این روش درمانی می ارزد.
مطالب مرتبط: